|
Бiтер iстiн басына
Жаксы келер касына,
Окусыз бiлiм жок,
Бiлiмсiз кунiу жок,
Онердi уйренде жирен,
Акыл ауыздан, мерей козден,
Коптiн ойы - кеменгер,
Айтылган сµз окпен тен,
Соз - сабан, iс – дэн,
Аракты тойдын арты лан,
Бiрi ойга, бiрi кырга,
Отiрiктiн куйрыгы бiр ак тутам,
Дуние кезек, терме тезек,
Олiк бiлмеген элек,
Корпене карай косiл,
Енбексiз омiр - сонген кнмiр,
Енбегiне карай - онбегi,
Сабасына карай пiспегi,
Ерте турган эйелдiн бiр iсi артык,
Ерте турган еркектiн ырысы артык,
Денсаулык - зор байлык,
Тэукел тубi - жел кайык,
Канден ит картайганша кушiк,
Ортак огiзден онаша бузау артык,
Енбексiз онбек жок,
Жаман айтпай жаксы жок,
Жалпак шешей жалбакай,
Менiн анама женген сай,
Ундемей калу - келiсу,
Онда сенiн ауызына - май,
Талгамга талас жок,
Акмактарга зандар жок,
Тiс каккан сабазды сыргыта алмайсын,
Жырынды болган куды алдай алалмайсын,
Откен жолга коз салсан, оскенiндi байкамайсын,
Шынтак жакын болсада, оны тiстей алалмайсын,
Шеберлiкте шек жок,
Темiрдi кызганда сок,
Аштык не жегiзбейдi,
Жоктык не дегiзбейдi,
Жокка жуйрiкте жетпейдi,
Акша бакыт экелмейдi,
Жаксылыктан жаксылык iздемейдi,
Уакыт бэрiн емдейдi,
Жана дос жаксы болсада, ескi доска жетпейдi,
Дыбысын естiген, озiнiн кайда бiлмейдi,
Бiр откеннен екi отпек жок,
Ер жiгiтке екi олмек жок,
Шешiнген судан тайынбас,
Эрекет болмай, берекет болмас,
Жаксылыксыз жамандык болмас,
Каскырдан корыккан орманга бармас,
Асыгып iшкен ас - асказанга тас,
Кенесiп пiшкен тон келте болмас,
Кашпаган сиырдын уызынан дэметпе,
Асатпай жатып кулдык деме,
Оз уйым, кен сарайдай боз уйым,
Мал аласы сыртында, адам аласы iшiнде,
Мал семiздi к‰зде, дос адалы т‰зде,
Баканын озi шолде, козi колде,
Туйенiн куйрыгы жерге,
Ешкiнiн куйрыгы кокке жеткенде,
Коян базарында огiз бузаулаганда,
Бугiнгi iстi ертенге калдырма,
Жаткан жыланнын куйрыгын баспа,
Байыбына бармай бал ашпа,
Ер жiгiттi iсiне карап багала,
Арынды жасынан сакта,
Бетегеден биiк, жусаннан аласа,
Казаншынын еркi бар, кайдан кулак шыгарса,
Котере алмас шокпарды белiне байлама,
Есуастан ел сурама, есерсоктан жон сурама,
Барлыгыда каз калпында,
Бiреу орманга, бiреу отынга,
Онын созiнде турак жок,
Тiл кеспек барда, ой кеспек жок,
Тiл кай жерге апармайды,
Жаманат жатпайды,
Жел турмаса, шоптiн басы кимылдамайды,
Ыдыс-аяк сылдырламай турмайды,
Кiм танертен куледi кешке жылайды,
Ауру калсада, эдет калмайды,
Карга карганын козiн шукымайды,
Аштык ас талгамайды,
Суга кеткен тал кармайды,
Биiк агаш бурын кулайды,
Онiмдi iс - ырыс,
Есеп достыкты бузбайды,
Гашык жас талгамайды,
Тырнактай болып акыл айтпайды,
Iрiген ауыздан шiрiген соз шыгады,
Мал иесiне тартады,
Орамал ток болмайды, жол болады,
Ундемегеннен уйдей пэле шыгады,
Айдаганы бес ешкi, ыскырыгы жер жарады,
Ойнап айтсада, ойындагысын айтады,
Уш карагайдын арасында адасады,
Тумедейдi туйедей кылады,
Бос киялданады,
Келiде су туяды,
Эрi-сэрi болады,
Бiреуге ор казады,
Екi жеп бийге шыгады,
Сынаны сынамен шыгарады,
Коп балабагушы бар жерде, бала караусыз болады,
Енбек кажытпайды, кайгы кажытады,
Уакыт акшамен тен болады,
Агаш кессен, жанкасы ушады,
Туйелер тобелескенде шыбыњдар оледi,
Алмас алмасты кеседi,
Котыр кой бар табынды булдiредi,
Бiр карын майды бiр кумалак шiрiтедi,
Былай барса арба сынады, былай барса огiз оледi,
Iздеген муратына жетедi,
Кiмдi айтса сол келедi,
Создi далага кетiредi,
Козден кетсе конiлден кетедi,
Асыкпаган арбамен коянга жетедi,
Сойылды сонгы соккан женедi,
Балыкшы балыкшыны алыстан коредi,
Сутпен сiнген мiнез суйекпен кетедi,
Корыкканга кос корiнедi,
Екi кеменiн куйрыгын устаган суга кетедi,
Эр таудын басын коксеген бугы аштан оледi,
Откен кунде белгi жок,
Олгеннiн сонынан олмек жок,
Ештен кеш жаксы,
Жагын сенiн карысын,
Игiлiктiн ерте-кешi жок,
Сактыктада корлык жок,
Бiреуге ор казба, озiн тусесiн,
Тек журсен ток журесiн,
Енбек етсен - емерсiн,
Салын суга кетпесiн,
Кол – кµнiлдiн кулы,
Борiмен болсан борiше улы,
Ердi кебенек iшiнде таны,
Жут - жетi агайынды,
Шешесiн корiп кызын ал,
Бырак бул элi жорамал,
Бейнет тубi - зейнет,
Бiреу жэбiр десе, сен сабыр ет,
Аузынын салымы бар,
Канатат карын тойгызар,
Соз жуйесiн тапса - мал иесiн табар,
Жетеу бiреудi кутпес болар,
Дуние аясы кен, амалы табылар,
Эр нэрсесiнiн оз уакыты бар,
Басы катты болса, аягы тэттi болар,
Куннiн козiндеде дак бар,
Эр балшыкшы оз батпагын мактар,
Тэукел тау жыгар,
Улык болсан кiшiк бол,
Кайткан малда кайыр бар,
Бiр куйген екi куймес,
Жетi рет олшеп бiр рет кес,
Канаттынын бэрi сункар емес,
Жылтыраганнын бэрi алтын емес,
Кормес туйенiде кормес,
Атына жемi сай емес,
Боларiс болды, бояуы сiндi,
Сагат откен сайын онай емес,
Эр iстiн басын шалганын,
Нэтижесiз калганын,
Сонгы туйенiн жугi ауыр,
Коп соз - бок соз, аз соз - алтын.
18.08.99
Болат Жахин мырза
(Казак, Казактын iшiнде Аргын, Аргыннын iшiнде Канжыгалы, Канжыгалынын iшiнде Тенiзбай,Тенiзбайдын iшiнде Жанибек, Жанибектiн iшiнде Айдапсал, Айдапсалдын iшiнде Нарбота, Нарботанын iшiнде Мангiбай, Мангiбайдын iшiнде Байсейiт, Байсейiттiн iшiнде Жакия, Жакиянын iшiнде Нурлан, Нурланнын iшiнде Болат)
|
